Historia Oleśnicy

Cała sprawa zaczęła się od konkursu na facebookowym profilu Oleśnickiego Domu Spotkań z Historią. Opublikowano tam zdjęcie płaskorzeźby z konnym zaprzęgiem i zapytano, na którym oleśnickim budynku się znajduje. Chodziło oczywiście o budynek przy Wojska Polskiego 64.

Mnie od dłuższego czasu ciekawiło, czy ta płaskorzeźba była jakoś związana z budynkiem, na którym się znajduje. I takie też zadałem pytanie. Pojawiła się odpowiedź: "Przed wojną były tam stajnie i właściciel miał firmę transportową." Postanowiłem pójść tym tropem.

Poniżej znajdują się wpisy przeniesione z Facebooka.

_________________
Paweł

paulus76, 10 stycznia o 11:15

Tomasz Ślizowski, 15 stycznia o 00:52



paulus76, 15 stycznia o 08:15

Tutaj rozmowa przeniosła się na profil Tomasza Ślizowskiego

Artur Sprawka, 16 stycznia o 00:19

Tomasz Ślizowski, 16 stycznia o 11:41



Artur Sprawka, 18 stycznia o 00:35

Tomasz Ślizowski, 18 stycznia o 14:20

1/
2/
3/

Tutaj nastąpiła krótka dyskusja na temat kierunku przeprowadzki księcia. Wspólnymi siłami ustaliliśmy, że:

Tomasz Ślizowski, 18 stycznia o 23:10

Artur Sprawka, 18 stycznia o 23:27

Artur Sprawka, 20 stycznia o 00:55

paulus76, 20 stycznia

Tomasz Ślizowski, 20 stycznia

Tomasz Ślizowski, 20 stycznia

Tomasz Ślizowski, 20 stycznia



Artur Sprawka, 21 stycznia

_________________
Paweł

I jeszcze trochę zdjęć ruzama:

_________________
Paweł

Chciałem udowodnić, że wagony stały w Oleśnicy.Nie patrzcie na jakość, bo zrobiłem to komórką, a poza tym jest to mocny crop.Nie wiem jak Was, ale mnie to przekonuje.

Fotki:
1-Fotka stara
2-Obecnie
3-Nałożona
4-Obiekty, które prawie pokrywają się:drzewo,dom,dom,drzewo.Rozbieżności wynikają z różnicy perspektywy i błędów paralaksy.

Gdzie tkwi problem,że fotki wyszły takie ogromne?Wstawiłem 1000X686 pikseli 300dpi-to przecież niedużo.

Forum zgłupiało Już poprawiłem.

_________________
Paweł

31 Stycznia 1878 roku Karlowi Weissowi (tym razem napisane przez K, zapewne mowa o seniorze), zmarł 5-cio letni syn Emil.

Znalazłem jeszcze jedno ogłoszenie z 1883.11.14. Weiss chce wynająć umeblowany pokój z osobnym wejściem.

Zastanawiałem się, jakim samochodem jeździł Carl Weiss. Samochody ciężarowe z tamtego okresu miały zbliżony do siebie wygląd. Samochód ze zdjęcia z przeprowadzki księcia, najbardziej przypomina markę szwajcarską Saurer. To właśnie tam pracował Rudolf Diesel. Samochody produkowane już w 1917 roku, miały podobny wygląd do tego ze zdjęcia. Ja jednak stawiam na to, że jest to model Saurer 5BL produkowany w 1930 roku.

Zapewne to klepsydry o śmierci "naszego" Carla Weissa z 24 listopada 1893 r. z Lokomotive an der Oder

Brawo! Te klepsydry mówią bardzo wiele. Wygląda na to, że zawód transportowca, to nie jedyna tradycja w tej rodzinie. Tradycją jest również przekazywanie imion ojca, swojemu dziecku. Oto właśnie dowiedzieliśmy się o trzecim Karolu Weissie. Skoro ten zmarł w 1893 roku, to nie mógł być on wymieniony w książce telefonicznej w 1943 roku. A w książce telefonicznej mamy przecież dwóch kolejnych Karolów Weissów- ojca i juniora.Czyli mamy już trzy pokolenia pracujące w tym zawodzie. W nekrologu, którego zdjęcie umieścił marekn, mowa o pozostałym w smutku rodzicu zmarłego Karola Weissa w 1893roku. To już czwarte pokolenie oleśnickich Weissów. Czy mowa o jego ojcu czy matce? Jeśli wymieniono jego ojca, to ciekawe jak miał na imię i jakiej był profesji. Może też Karol-woźnica?

Spróbowałem przetłumaczyć powyższe nekrologi. Jaki jest język niemiecki każdy wie. Jeśli popełniłem błędy w tłumaczeniach, to proszę o korektę.

Nekrolog od żony:

Todesanzeige
(Statt jeder besonderen Meldung)
Nach Gottes unerforschlichem Rathschluß entschlief sanft nach kurzem, aber schwerem Leiden heute Nacht 3/4 12 Uhr mein inniggeliebter Mann, unser herzensguter Vater, Sohn, Bruder, Schwiegersohn, Schwager, Onkel und Neffe, der Fuhrwerksbesitzer:
Karl Weiss
im fast vollendeten 53 Lebensjahre, was im tiefsten Schmerze zugleich im Namen sämmtlicher Hinterbliebenen anzeigt.
Oels, den 21 November 1893.
Die trauernde Wittwe:
Anna Weiss, geb Kutsche,
nebst 6 Kindern
Beerdigung:Donnerstag Nachmittag 3 Uhr.


Tłumaczenie:

Nekrolog
(Zamiast konkretnego komunikatu)
Zgodnie z niezbadaną wolą Bożą, w spokoju po krótkim, ale ciężkim cierpieniu, w nocy o godzinie 23.45 zmarł mój miły mąż, nasz dobroduszny ojciec, syn, brat, zięć, szwagier, wuj i siostrzeniec, właściciel stacji spedycyjnej:
Karl Weiss,
w prawie ukończonym 53 roku życia, zawiadamiam także w imieniu wszystkich, którzy przeżyli tą śmierć w najgłębszym smutku.
Wdowa w żałobie:
Anna Weiss, z domu Kutsche,
razem z 6 dzieci
Pogrzeb: W czwartek po południu o godz.15-tej.


Podziękowania od żony:

Danksagung.
Für die so überaus zahlreichen Beweise der Theilnahme, insbesondere für die vielen Blumenspenden, welche mir anlässlich Ablebens meines geliebten Mannes zugegangen find, sage im Namen aller Hinterbliebenen meinen Herzlichsten Dank.
Oels, den 24 November 1893.
Die Tieftrauernde Wittwe
Anna Weiss, geb. Kutsche.


Tłumaczenie:

Podziękowania.
W imieniu wszystkich (rodziny?), za liczne dowody sympatii, zwłaszcza za ofiarowanie wielu kwiatów, które otrzymałam po śmierci mojego ukochanego męża, składam podziękowania.
W głębokiej żałobie wdowa:
Anna Weiss z domu Kutsche.


Grób Karla Weissa na pewno zasypany był kwiatami, ale zastanawia fakt, dlaczego wdowa dostawała kwiaty. Dziwne, ale tak wynika z tłumaczenia, które było naprawdę trudne.No cóż, może taki był zwyczaj, a może rodzina Weissów była bardzo szanowana? Potwierdza to ostatni nekrolog od pracowników zatrudnianych przez zmarłego:

Todes-Anzeige.
Heute Nacht 3/4 12 Uhr Endete ein Sanfter Tod die kurzen, aber schweren Leiden unseres hochverehrten Prinzipals, des Herrn Fuhrwerksbesitzers:
Carl Weiss,
im Alter von 53 Jahren. Wir verlieren in dem für uns zu fruh Entschlafenen einen freundlichen, guten Herrn, der uns durch seine vielen Erfahrungen im Leben mit Rath und That beistand. Aus unserem Gedächtnis wird das Andenken dieses Ehrenmannes nie erloschen.
Oels, den 21. November 1893.
Karl Heider, Paul Nitschke, Johann Bogus - Kutcher.
Anna Gorisch - Köchin.

Tłumaczenie:

Nekrolog.
Dziś w nocy o 23.45, zmarł łagodną śmiercią po krótkim, ale ciężkim cierpieniu, nasz bardzo ceniony szef właściciel stacji spedycyjnej Pan:
Carl Weiss,
w wieku 53-ch lat. Zbyt wcześnie zasnął przyjazny, dobry człowiek, który przez swoje doświadczenie, był dla nas przykładem i w słowach i czynach. W naszej pamięci wspomnienie tego człowieka honoru nigdy nie zgaśnie.
Karl Heider, Paul Nitschke, Johann Bogus-woźnice,
Anna Gorisch-kucharka.


W powyższych nekrologach pada słowo: „der Fuhrwerksbesitzer“. Jak prawidłowo je przetłumaczyć? Ja wpisałem w jego miejsce „właściciel stacji spedycyjnej”.Nie wiem, czy jest to poprawne, bo pasują tu dwa określenia:
furmanka - Fuhrwerk
stacja tranzytowa - Fuhrwerks
właściciel - Besitzer

Myślę, że warto uporządkować informacje, które wspólnymi siłami udało się ustalić.

O oleśnickich Weissach, sprzed 1840 roku, nic nie wiemy prócz tego, że właśnie w roku 1840 urodził im się syn. Nadano mu imię Karl (Carl). Nazwijmy go :”Karl-dziadek”. Karl-dziadek, miał za żonę Annę z domu Kutsche. W nekrologu napisanym przez Annę wspomniano o sześciorgu dzieciach. Dokładna liczba dzieci z tego małżeństwa nie jest znana. Zakładając, że wszystkie dzieci Karla-dziadka, zrodzone były z tego właśnie związku, to należy przyjąć, że miał ich przynajmniej siedmioro. Powyżej w jednym z postów umieściłem nekrolog dotyczący zmarłego syna Emila. Chłopiec zmarł 31 stycznia 1878 roku.

Karl-dziadek, posiadał firmę, w której zatrudniał przynajmniej trzech wymienionych w nekrologu woźniców oraz kucharkę. Firma zajmowała się transportem konnym. Co przewożono? Najprawdopodobniej wszystko co się dało. Jeżeli sztukateria na budynku przy obecnej Wojska Polskiego, choć trochę odzwierciedlała rzeczywistość, to na pewno była to forma ciężkiego transportu konnego. W wielu miastach funkcjonowały tramwaje konne, dla których siłą zaprzęgową były tylko dwa konie. Na motywie na budynku widać zaprzęg czterokonny. Była to naprawdę duża siła pociągowa, mogąca choćby świadczyć o długich pokonywanych przez zaprzęg trasach. Jeśli powozy Weissa-dziadka były takie jak powóz przedstawiony na budynku, to warto zwrócić uwagę na skrzynię znajdującą się pod podwoziem. Tam zapewne było miejsce na narzędzia potrzebne przy ewentualnych naprawach powozu będącego w trasie, a na pewno musiało być tam miejsce na obrok dla koni. Tu warto zwrócić uwagę, że miał trzech woźniców, więc miał też kila zaprzęgów oraz dużą liczbę koni. Stąd potrzeba dużej powierzchni stajennej, magazynowej na paszę dla koni i zapewne na kuźnię i warsztat. Taką rolę spełniały budynki gospodarcze z tyłu za budynkami mieszkalnymi, które na zdjęciach przedstawił ruzam.

Karl Weiss-dziadek, wynajmował również pomieszczenia mieszkalne. Kilka postów wcześniej umieściłem w tym temacie ogłoszenie z 1883 roku. Czytając „Lokomotive an der Oder”, z tamtych lat nie sposób nie zauważyć ogromnej liczby ogłoszeń dotyczących wynajmu pomieszczeń mieszkalnych w Oels. Myślę, że duży wpływ na te ogłoszenia miał rozwój kolejnictwa w naszym mieście.

Karl Weiss-dziadek zmarł w 1893 roku, więc firmę przejął jego syn również Karl Weiss. Nazwijmy go Karl-ojciec. Myślę, że w chwili śmierci swojego ojca mógł mieć około 25 lat. Jego rok urodzin można datować na około 1868-70. Nie znamy daty jego śmierci, ale wiemy, że w 1943 roku w książce telefonicznej figuruje jako senior.W 1943 roku miałby ponad 70 lat.

Jego syn również Karl Weiss musiał urodzić się po roku 1893 bo na klepsydrze nie ma wymienionych wnuków. Nazwijmy go Karl Weiss-wnuczek. W książce telefonicznej z 1943 roku wymieniony jest jako junior. To najprawdopodobniej on był właścicielem samochodu i wagonów, którymi dokonano przeprowadzki księcia. Myślę, że datę urodzin Karla Weissa-wnuczka, można datować na rok około 1900. Był właścicielem firmy do 1971 roku. Taka właśnie data wymieniona jest na stronie internetowej firmy. W 1971 firmę przejął syn Karla Weissa-wnuczka,Werner Weiss-prawnuczek.Zarządzał firmą w latach 1971-1979.Od 1979 roku właścicielem firmy jest Wolfgang Ritter.

Powyższe wywody, mają (tak mi się wydaje), sens logiczny. Zarówno Karl-ojciec i Karl-wnuczek musieliby dożyć do sędziwych wieków. A może pominąłem jeszcze jednego Weissa, zarządzającego firmą, o którym nic nie wiemy?

Ze strony Carl Weiss GmbH, wynika jasno, że Werner Weiss przejął firmę od swojego ojca Carla Weissa przybyłego z Oels.Zarządzał nią jak wcześniej napisałem od 1971 roku.W 1979 sprzedał firmę transportową Wolfgangowi Ritterowi, a sam zajął się detalicznym handlem meblami kuchennymi i artykułami gospodarstwa domowego.Mamy już rok 2015, a firma Werner Weiss GmbH, w dalszym ciągu jest w rękach Wernera:

http://branchenbuch.meinestadt.de/lange ... y/10868371

Warto zwrócić uwagę, że obie firmy: Carl Weiss Gmbh oraz Werner Weiss GmbH, adresowo mieszczą się tuż obok siebie.

Coś mi tu daty nie pasują.Ciekawe ile żyjący Pan Weiss ma lat i do ilu lat dożywali jego przodkowie.

No i 760 urodziny Oleśnicy mamy za sobą. W 1930 roku, z okazji 675 urodzin miasta, wydana została monografia Oleśnicy. Książka dostępna jest w Dolnośląskiej Bibliotece Cyfrowej. We wspomnianym opracowaniu, znalazłem kolejną fotografię samochodu Weissa. Skoro święto miasta jest w lutym, a drugi plan na zdjęciu to najprawdopodobniej drzewa, które mają liście, to oznacza, że fotka musiała być robiona wcześniej, co najmniej w 1929 roku.

W związku z datą 1929, pojawiło się pytanie: samochód na zdjęciu to Opel, czy Saurer? Kabina szofera mocno różni się od kabiny samochodu (koła i dach pojazdu również), ze zdjęcia ze strony firmy Carl Weiss, więc jest to inny samochód.Teraz wiadomo, że Carl Weiss miał co najmniej dwa takie ciężarowe zestawy.

W 1931 r. działała w Olesnicy jeszcze inna forma tansportowa

Jakbym dorwał plany takich cudeniek to bym opracował model kartonowy tych pojazdów